inleiding yi jing
dao
de
lao zi
mo zi
3 azijnproevers
san de
Meester Mo (Mozi) of Mo Di leefde van 479 - 381 voor Christus en was de eerste die tegen de autoriteit van Confucius' leer inging. Hij was voornamelijk tegen de adel en hun toegeëigende voorrechten. Een belangrijke deugd voor Mozi is respect voor allen. In het geschrift Mozi staan geen dialogen maar uiteenzettingen waarin Mozi argumenten aandraagt om zijn gelijk aan te tonen. Hij hanteert zelfs 3 criteria en legde daarmee de grondslag voor een rationele denkwijze en wetenschap. Deze 3 criteria zijn: oorsprong, geldigheid en toepasbaarheid. Oorsprong is gerelateerd aan daden van heersers uit de oudheid. De geldigheid wordt getoetst aan het nu, wat mensen waarnemen. En de toepasbaarheid wordt beoordeeld aan de hand van voordeel voor staat en volk. Mozi en de mohisten richtten zich voornamelijk tegen de rijkdom en levensstijl van de adel, want voordeel voor de staat betekende voedsel, onderdak, kleding en veiligheid voor de inwoners. Dit geeft een duidelijk verband met respect voor allen.
Deze toets aan toepasbaarheid werd door de Confucianisten als materialistisch uitgelegd, in plaats van ontwikkeling van de innerlijke deugd. In tegenstelling met het materialistisch beeld hielden Mohisten vast aan traditionele godsdienst en in de geschriften staat dat de hemel zijn bedoeling duidelijk maakt, rechtvaardigheid wil, het goede beloont en het kwade straft.
Naast respect voor anderen wordt ook de poging anderen tot nut te zijn hoog aangeschreven. Meester Mo sprak: "Wie anderen afkeurt, dient verandering te kunnen bewerkstelligen. Als men anderen afkeurt en geen verandering brengt, dan bestrijdt men water met water en vuur met vuur. Dit heeft zeker geen effect." Daarom zegt meester Mo: "Partijdigheid moet plaats maken voor onpartijdigheid." Wanneer je een ander land zou beschouwen als je eigen, wie laat dan de mensen het andere land aanvallen? Als je familie van anderen beschouwt als je eigen familie, wie zou dan nog mensen in touw brengen om de andere familie ten gronde te richten? Dan zegt Mozi: "Dat is van voordeel voor de wereld."
